Deze blog is geschreven door

Kindvriendelijkheid van virtual reality

De opkomst van nieuwe technologieën leidt vaak tot zorgen over eventuele risico’s, zeker als het gaat om toepassingen in het onderwijs. Zijn er gezondheidsrisico’s? Heeft het gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren? Zijn er zaken om extra op te letten bij jonge kinderen?

Dit was het geval bij de opkomst van de televisie, computer en tablet en hun gebruik op school, en dat is niet anders bij virtual reality (VR). Onderzoek naar de risico’s van VR staat nog in de kinderschoenen en met name over de effecten op de lange termijn is vrijwel niets bekend.

Toch zijn er dingen die je als leerkracht in de gaten kunt houden om VR op een verantwoorde manier in de klas te gebruiken. In deze blog vind je een aantal tips.

Neem contact op

Mogelijke lichamelijke risico’s

Botsing

Met een VR-bril op zie je meestal niets meer van je echte omgeving. Als leerlingen rondkijken of met de VR-bril op gaan staan of rondlopen, is het dus zaak dat er geen obstakels in de ruimte staan waaraan ze zich kunnen bezeren en er altijd mensen aanwezig zijn zonder VR-bril, die een oogje in het zeil kunnen houden.

Ogen

Langdurig naar een scherm kijken kan leiden tot problemen als bijziendheid en slechter slapen. Het is dus niet zo gek dat sommige mensen zich zorgen maken over het gebruik van VR-brillen bij kinderen, zeker omdat de afstand tussen je ogen en het scherm van de bril heel klein is.

Wanneer je door een VR-bril kijkt, passen je ogen zich echter aan alsof je verder weg kijkt, je nieuwe virtuele omgeving in. Onderzoek naar het effect van VR op onze ogen is er helaas nog niet, dus we kunnen hier niets met zekerheid over zeggen. Wel is het aan te raden regelmatig pauze te nemen en te investeren in goede VR-brillen.

Duizelig

Veel mensen hebben bij hun eerste VR-ervaring last van duizeligheid of misselijkheid. Dit is vergelijkbaar met de bewegingsziekte die je ook kunt ervaren in de auto of het vliegtuig en wordt bij VR simulatieziekte genoemd. Het wordt veroorzaakt door een conflict tussen wat je ziet door de VR-bril en wat je lichaam waarneemt.

Ondanks dat de VR-wereld in principe meebeweegt met je hoofdbewegingen, kan hier een kleine afwijking in zitten. Simulatieziekte is meestal een stuk minder als je een goede VR-bril gebruikt. Ook het goed afstellen van de VR-bril kan helpen. Mocht een leerling alsnog last krijgen van simulatieziekte, dan is het aan te raden even te stoppen met het gebruik van de VR-bril.

Gelukkig kun je tolerantie opbouwen voor simulatieziekte: hoe vaker je VR gebruikt, hoe minder last je er waarschijnlijk van hebt.  Over eventuele langetermijngevolgen van VR op het evenwichtsorgaan is op dit moment nog niets bekend.

Bijzondere gevallen

Bovenstaande adviezen gelden voor leerlingen zonder gezondheidsproblemen. In sommige gevallen is het echter verstandig extra voorzorgsmaatregelen te nemen voordat je VR in de klas gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan leerlingen met epilepsie die gevoelig zijn voor lichtflitsen. Voordat zij meedoen met een VR-les is het aan te raden eerst te overleggen met deze leerlingen, hun ouders en/of hun arts.

Neem contact op

Andere afwegingen

Geestelijke gezondheid

Sommige mensen maken zich zorgen over de psychologische effecten van VR. Gezien de korte duur en educatieve inhoud van de VR-lessen van TeachVR is het niet waarschijnlijk dat er negatieve psychologische effecten verbonden zijn aan het gebruik van VR in de klas. Ook de kans op verslaving is doordat de leerlingen in korte sessies met VR werken erg klein.

Levensecht

Met name als leraar in het primair onderwijs vraag je je misschien af vanaf welke leeftijd het verstandig is leerlingen bloot te stellen aan VR. Omdat het voor jonge kinderen lastig kan zijn om de VR-ervaring te onderscheiden van de werkelijkheid wordt daarom over het algemeen afgeraden VR te gebruiken bij kinderen onder de 6 jaar.

Dit hangt wel af van de inhoud van VR-beleving. Een leeftijdsadvies zoals bij films of spelletjes bestaat nog niet voor elke VR-ervaring, maar de VR-lessen van TeachVR zullen gezien de educatieve inhoud niet snel als spannend of eng worden ervaren. Als leerkracht ken je je leerlingen echter het beste, dus maak altijd zelf de afweging of een VR-les wel of niet geschikt is voor jouw leerlingen.

Hoe lang?

Het is aan te raden VR-sessies met kinderen niet te lang te laten duren. Maar wat is ‘niet te lang’? Er bestaan nog geen richtlijnen specifiek voor het gebruik van VR, maar de GGD heeft de volgende vuistregel voor schermgebruik: maximaal 20 minuten achter elkaar naar een scherm kijken, daarna minimaal 20 seconde in de verte kijken en daarna opnieuw maximaal 20 minuten digitaal aan de slag.

In onze ervaring dragen leerlingen de VR-bril zelden langer dan 10 minuten achter elkaar. De les blijft een interactief proces waarbij leerlingen een groot deel van de tijd overleggen, opdrachten maken of naar de leerkracht luisteren zonder dat zij door de VR-bril kijken

Advies

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van VR door kinderen. Daarom is het belangrijkste advies: gebruik altijd je gezonde verstand. Veel van de besproken zorgen zijn reëel bij fanatieke VR-gamers die langdurige in een virtuele wereld verblijven, maar zijn (veel) minder van toepassing bij het gebruik van VR in het onderwijs. We willen in ieder geval de volgende vijf tips geven als je VR in de klas wilt gebruiken:

  • Houd rekening met de leeftijd van leerlingen en stel (te) jonge kinderen niet bloot aan VR;
  • Zorg dat de inhoud van de VR-les past bij de leeftijd van de leerlingen;
  • Laat leerlingen altijd onder toezicht met VR werken;
  • Maak een VR-sessie niet langer dan 20 minuten;
  • Las een korte pauze in tussen VR-sessies en wanneer een leerling bijvoorbeeld last krijgt van duizeligheid.

Wanneer je deze tips in je achterhoofd houdt, is virtual reality wat ons betreft een waardevolle, leuke en veilige verrijking van het onderwijs. Heb je na het lezen van deze blog toch nog vragen? Neem gerust contact met ons op.

Neem contact op